Wat heeft dit gezin écht nodig?

In het rapport De Stand van de Jeugdzorg 2024 stelt de Jeugdautoriteit een ogenschijnlijk simpele, maar diepgaande vraag:
“Wat heeft dit gezin écht nodig?”

Het klinkt bijna als een open deur. Maar in de praktijk? Daar raakt deze vraag verrassend vaak ondergesneeuwd. Niet uit onwil, integendeel, maar omdat we in de jeugdzorg nog te vaak over gezinnen praten, in plaats van met hen.
Natuurlijk, we maken plannen, we vullen formats in. We bespreken casussen in vergaderkamers waar het gezin zelf niet bij zit. En terwijl wij overleggen, groeit de afstand tussen beleid en beleving. Want zeg nou zelf: wie weet beter wat er speelt dan het gezin zelf? En ja, ik weet uit mijn jarenlange ervaring als hulpverlener dat dit soms heel moeilijk is.

De stem van het gezin telt echt mee

Bij Mextra geloven we dat echte verandering pas begint als gezinnen zélf hun stem kunnen laten horen. Niet als bijzaak of toevoeging, maar als volwaardige bron van inzicht, als lid van het team. In 2012 verscheen het boek De patient als partner, onder redactie van Lucien Engelen. Het boek is geschreven vanuit de wereld van ziekenhuizen maar ook zeker toepasbaar op onder andere de Jeugdzorg.

Daarom hebben we Mextra zo gebouwd dat ouders en jongeren zelf actief kunnen meeschrijven in hun dossier. Ze kunnen notities toevoegen, doelen vastleggen, delen wat voor hen belangrijk is. Niet in een afgezonderd cliëntportaal maar gewoon net als de hulpverlener in dezelfde omgeving.
Niet als administratie over hen, maar als hulpmiddel vóór hen.
Dat lijkt misschien een klein verschil. Maar de impact is groot.

Want stel je voor: een jongere die zelf beschrijft wat hem helpt om op tijd naar school te gaan. Of een ouder die eerlijk opschrijft wat er thuis écht speelt. Dat verandert het gesprek. Het wordt menselijker. Eerlijker. En daardoor waardevoller.
Mensen, vooral jongeren, laten soms ook meer van zichzelf zien als ze het gewoon even rustig op kunnen schrijven wat hen bezighoudt.

Uit onderzoek naar online hulpverlening blijkt dat jongeren in een chatgesprek vaak opener zijn dan in een face-to-face gesprek. De afstand en anonimiteit van het scherm maken het veiliger om eerlijke gevoelens te delen – juist over onderwerpen die moeilijk zijn om hardop uit te spreken. Zo laat de Kindertelefoon in haar jaarverslagen zien dat chats gemiddeld langer duren en vaker over zwaardere thema’s gaan dan telefoongesprekken. Jongeren waarderen bovendien dat ze in hun eigen tempo kunnen typen en nadenken over wat ze willen zeggen. Dat inzicht is waardevol: het laat zien dat luisteren naar jongeren niet altijd begint met een gesprek aan tafel, maar soms met een scherm ertussen – zolang de ruimte maar echt van hén is.

Dit laatste vind ik bijzonder interessant. Als je jongeren dus de ruimte geeft om het dossier om te vormen naar hun dossier is de kans dus reëel aanwezig dat ze opener zijn en gemakkelijker hun gevoelens uiten. Als ze dat doen is het voor een hulpverlener dus gemakkelijker om er daarna over te praten.

Luisteren is ook dóen, samen schrijven aan het verhaal

“Wat heeft dit gezin nodig?” is geen vraag met een standaardantwoord. Het is een uitnodiging. Om anders te kijken. En vooral: om anders te luisteren.

• Luisteren in plaats van invullen.
• Doorvragen in plaats van verklaren.
• Samen schrijven, in plaats van over rapporteren.

Dat vraagt moed. Want het betekent dat we soms de controle loslaten. Dat we ruimte maken voor verhalen die niet in een format passen. Maar juist in die ruimte, in dat ongefilterde gesprek, begint échte samenwerking.

Eén dossier. Eén verhaal. Samen geschreven.

In de praktijk horen we veelvuldig van onze klanten hoe krachtig het is als gezinnen kunnen meeschrijven. Zo ontstaat transparantie. Iedereen leest hetzelfde. Iedereen weet waar het over gaat. En iedereen voelt zich gehoord.
Het resultaat? Minder misverstanden. Meer vertrouwen. En vooral: meer verbinding.
En het kan, kijk bijvoorbeeld naar onze klant Community Support en luister naar hun verhaal.

Van afvinken naar afstemmen, van verantwoorden naar verbinden

De Jeugdautoriteit roept op tot meer passende zorg, betere samenwerking en meer veerkracht. Mooie woorden. Maar die beweging begint niet bij systemen of structuren. Die begint bij taal. Bij de manier waarop we rapporteren. En vooral: bij hoe we elkaar benaderen.

Dus wat heeft dit gezin écht nodig?

Niet méér formulieren. Niet nóg een overlegtafel.
Maar een echt gesprek dat dus vooraf gegaan kan worden door het eigen verhaal dat de cliënt zelf in Mextra heeft geschreven.
Een plek waar hun verhaal gehoord wordt – en serieus genomen.

Precies dat willen we met Mextra mogelijk maken:

Een dossier dat niet over mensen gaat, maar met mensen geschreven wordt.

Benieuwd hoe andere organisaties dat doen?
Lees hun verhalen op mextra.nl/mextra-klantverhalen-luister-naar-onze-klanten